Jak zrzec się spadku po zmarłej osobie to pytanie, które nurtuje wielu spadkobierców. Często bowiem zrzeczenie się dziedziczenia po bliskiej osobie wydaje się jedynym sensownym rozwiązaniem. Być może zmarły pozostawił po sobie same długi? A może w ogóle nie chcemy niczego, co należało do niego za życia? Bez względu na motywację, zrzeczenie się spadku jest możliwe. Wymaga jednak dokładnego zapoznania się z odpowiednimi przepisami i procedurami. Poniższy poradnik wyjaśnia krok po kroku, jak skutecznie zrzec się spadku po zmarłej osobie.
Kluczowe wnioski:- Zrzeczenie się spadku wymaga złożenia stosownego oświadczenia przed notariuszem lub w sądzie spadku
- Można zrzec się spadku w całości lub w części, bezwzględnej lub ułamkowej
- Zrzeczenie nie działa wstecz, obejmuje tylko prawa nabyte z chwilą śmierci spadkodawcy
- Osoba, która zrzekła się dziedziczenia traktowana jest tak, jakby nie dożyła otwarcia spadku
- Zrzeczenie jest nieodwołalne, nie można go cofnąć ani zaskarżyć
Jak zrzec się spadku po zmarłym krewnym
Zrzeczenie się spadku po zmarłym krewnym jest możliwe, choć wiąże się z koniecznością dopełnienia szeregu formalności. Przede wszystkim należy pamiętać, że zgodnie z art. 1047 par. 1 kodeksu cywilnego zrzeczenie się dziedziczenia wymaga złożenia stosownego oświadczenia w formie aktu notarialnego lub pisma z podpisem notarialnie poświadczonym. Oświadczenie takie można złożyć jeszcze za życia potencjalnego spadkodawcy, ale również po jego śmierci, do czasu przyjęcia spadku.
Zrzeczenie się dziedziczenia po krewnym jest nieodwołalne i definitywnie pozbawia danej osoby statusu spadkobiercy. Dlatego decyzja o rezygnacji z majątku spadkowego nie powinna być podejmowana pochopnie, lecz po dokładnym rozważeniu wszelkich okoliczności sprawy.
Kto może i w jaki sposób zrzec się spadku
Zrzeczenie się spadku jest możliwe zarówno, gdy spadek nie został jeszcze otwarty (spadkodawca żyje), jak również po jego śmierci. Jednakże skutek w postaci wyłączenia z grona spadkobierców następuje dopiero z chwilą śmierci spadkodawcy. Do tego momentu zrzekający się może jeszcze odwołać swoje oświadczenie.
Zrzec się spadku może osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych, a więc osoba:
- pełnoletnia (ukończone 18 lat)
- nieubezwłasnowolniona całkowicie
Gdzie złożyć oświadczenie o zrzeczeniu się spadku
Aby skutecznie zrzec się spadku, trzeba złożyć stosowne oświadczenie. Można to zrobić na dwa sposoby:
- Przed notariuszem - w formie aktu notarialnego
- Bezpośrednio w sądzie spadku - w formie pisma procesowego z podpisem notarialnie poświadczonym
Nie ma natomiast możliwości zrzeczenia się spadku w zwykłej formie pisemnej bez poświadczenia podpisu przez notariusza.
Jakie skutki niesie za sobą zrzeczenie się spadku
Podstawowym skutkiem zrzeczenia się dziedziczenia jest fakt, że dana osoba zostaje w tym zakresie zrównana z osobą nieżyjącą. Innymi słowy zrzekający się spadku traktowany jest tak, jakby nie dożył otwarcia spadku. To oznacza, że nie może on dziedziczyć ani na podstawie ustawy, ani testamentu.
| Zrzeczenie się dziedziczenia powoduje wyłączenie z grona spadkobierców ustawowych oraz testamentowych |
| Osoba zrzekająca nie może w przyszłości być powołana do tego spadku ani jako spadkobierca ustawowy, ani testamentowy |
| Zrzeczenie się dziedziczenia nie wpływa na ewentualne roszczenia względem spadku o zachowek lub na podstawie testamentu |
Mimo zrzeczenia się spadku osoba ta zachowuje ewentualne roszczenia o zapłatę zachowku oraz roszczenia wynikające z testamentu (np. zapis, polecenie), jeżeli spadkodawca takie przewidział w swoim testamencie.
Czytaj więcej: Zasady i korzyści Rozdzielności Majątkowej - Jak Zrobić Rozdzielność Majątkową w Trakcie Małżeństwa? Co To Jest?
Czy można cofnąć zrzeczenie się spadku po zmarłym
Kluczową cechą oświadczenia o zrzeczeniu się spadku jest jego nieodwołalny charakter. Oznacza to, że po złożeniu stosownego oświadczenia przed notariuszem lub sądem, nie ma możliwości cofnięcia swojej decyzji. Jak stanowi bowiem art. 1050 Kodeksu cywilnego:
Zrzeczenie się dziedziczenia nie może być odwołane.
Tym samym, jeśli spadkobierca źle ocenił sytuację i pochopnie zrzekł się przysługujących mu praw, nie może już tego cofnąć. Jedynym wyjściem pozostaje w takiej sytuacji zaskarżenie oświadczenia o zrzeczeniu się dziedziczenia z powodu wady oświadczenia woli (np. podstępu, groźby itp.).
Jak chronić majątek przed nabyciem w drodze spadku
Aby uniknąć niechcianego nabycia majątku w drodze spadkobrania warto już za życia potencjalnego spadkodawcy rozważyć dokonanie stosownych czynności prawnych. Możliwe rozwiązania to:
- Zawarcie umowy o zrzeczenie się dziedziczenia po osobie jeszcze żyjącej
- Wydziedziczenie w testamencie niepożądanego spadkobiercy
- Rozporządzenie majątkiem jeszcze za życia poprzez darowizny
Tego typu działania pozwalają uniknąć przymusowego dziedziczenia, a tym samym chronią majątek przed niechcianym nabyciem w drodze spadku. Oczywiście zawsze możliwe jest także zrzeczenie się spadku już po śmierci danej osoby, jednak łatwiej zapobiec niż potem skutecznie zrzec się nabytych praw.
Podsumowanie
Zrzeczenie się spadku po zmarłej osobie jest możliwe, choć wiąże się z koniecznością dopełnienia pewnych formalności. Przede wszystkim należy złożyć stosowne oświadczenie w formie aktu notarialnego lub pisma procesowego z podpisem notarialnie poświadczonym. Można to zrobić jeszcze za życia potencjalnego spadkodawcy lub po jego śmierci.
Zrzeczenie się dziedziczenia jest definitywne i nieodwołalne. Dlatego decyzję o rezygnacji z majątku spadkowego należy podjąć rozważnie, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy. Osoba, która zrzekła się spadku po ojcu czy innej zmarłej bliskiej osobie, traci prawo do dziedziczenia na zawsze.
Aby uniknąć sytuacji, w której ktoś niechcący stanie się spadkobiercą, można jeszcze za życia potencjalnego spadkodawcy zawrzeć z nim umowę o zrzeczenie się przyszłego dziedziczenia. Pozwoli to na spokojne zaplanowanie losów majątku po śmierci bliskiej osoby.
Podsumowując, zrzeczenie się spadku, choć skomplikowane pod względem formalnym, jest jak najbardziej możliwe. Pozwala uniknąć konieczności objęcia niepożądanego majątku po zmarłych krewnych czy innych bliskich.
