Po jakim czasie przedawniają się długi to pytanie, które zadaje sobie wielu Polaków mających zaległe zobowiązania finansowe. W niniejszym artykule wyjaśnimy, jakie są ustawowe terminy przedawnienia różnych rodzajów długów oraz jakie skutki niesie za sobą przedawnienie zobowiązania. Przedstawimy również, w jaki sposób można przerwać bieg przedawnienia i jak wpływa ono na historię kredytową.
Kluczowe wnioski:- Termin przedawnienia zależy od rodzaju zobowiązania - najczęściej wynosi 3 lub 6 lat.
- Po upływie terminu przedawnienia dłużnik może uchylić się od spłaty długu.
- Przedawnienie nie oznacza anulowania długu - nadal figuruje w bazach danych.
- Przerwanie biegu przedawnienia "resetuje zegar" i liczenie terminu zaczyna się od nowa.
- Długi przedawnione nie są widoczne w BIK, ale mogą wpływać na zdolność kredytową.
Przedawnienie roszczeń w prawie
Po jakim czasie przedawniają się długi - to pytanie, które nurtuje wielu dłużników. W polskim systemie prawnym, tak jak w wielu innych krajach, funkcjonuje bowiem instytucja przedawnienia roszczeń. Oznacza ona, że po upływie określonego w ustawie czasu wierzyciel traci możliwość dochodzenia należności na drodze sądowej.
Terminy przedawnienia są zróżnicowane w zależności od rodzaju roszczenia. I tak, roszczenia wynikające z prowadzonej działalności gospodarczej przedawniają się zasadniczo po 3 latach. Natomiast roszczenia osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej, przedawniają się po 6 latach.
Wyjątki od zasady
Istnieją pewne wyjątki od ogólnej zasady 3-letniego i 6-letniego terminu przedawnienia. Przykładowo, roszczenia banków z tytułu kredytów i pożyczek przedawniają się po 6 latach bez względu na status kredytobiorcy. Z kolei należności podatkowe przedawniają się po 5 latach.
Jak liczyć termin przedawnienia długów
Aby poprawnie ustalić, kiedy dług się przedawnia, trzeba w pierwszej kolejności zidentyfikować datę, od której zaczyna biec termin przedawnienia. Co do zasady, jest to dzień wymagalności roszczenia, czyli na przykład termin płatności faktury określony w umowie.
Jeśli dłużnik uiścił tylko część należności w terminie, to bieg przedawnienia dla pozostałej części rozpoczyna się od dnia wymagalności. Ważne jest także, aby wierzyciel dochodził swych roszczeń bez nieuzasadnionego opóźnienia.
Wpływ przerwy biegu przedawnienia
Należy mieć świadomość, że w określonych sytuacjach może dojść do przerwania biegu przedawnienia. Dzieje się tak na przykład w momencie uznania roszczenia przez dłużnika czy wszczęcia postępowania sądowego przeciwko dłużnikowi. Wówczas termin przedawnienia zaczyna biec na nowo.
Czytaj więcej: Jak uzyskać Kredyt Hipoteczny na rodziców? Poradnik dla Kredytobiorców na Dom z Rodzicami
Skutki przedawnienia zobowiązań finansowych
Co się dzieje, gdy następuje przedawnienie długu? Otóż po upływie terminu przedawnienia wierzyciel traci możliwość skutecznego dochodzenia swoich roszczeń na drodze sądowej. Innymi słowy, dłużnik może uchylić się od spłaty zobowiązania, podnosząc zarzut przedawnienia.
Należy jednak podkreślić, że przedawnienie nie powoduje wygaśnięcia samego zobowiązania. Oznacza natomiast, że dług przestaje być zobowiązaniem wymagalnym. Dłużnik nadal figuruje więc w rejestrach dłużników, a wierzyciel ma prawo do dobrowolnych spłat.
Pomimo braku możliwości sądowego dochodzenia należności, wierzyciel może nadal podejmować próby polubownego uzyskania spłaty długu przez dłużnika. Windykacja polubowna jest w pełni dozwolona.
Przerwanie biegu przedawnienia długu
W sytuacji zagrożenia przedawnieniem długu, wierzyciel może podjąć działania mające na celu jego przerwanie, co w praktyce "resetuje licznik" terminu przedawnienia. Do takich działań można zaliczyć:
- Wszczęcie postępowania przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju lub przed sądem polubownym.
- Uznanie roszczenia przez dłużnika np. poprzez złożenie wniosku o rozłożenie spłaty długu na raty.
- Podjęcie czynności zmierzających do zabezpieczenia roszczenia, np. ustanowienie hipoteki.
W przypadku przerwania biegu przedawnienia, termin zaczyna swój bieg na nowo w momencie przerwania. Oznacza to "reset zegara" i danie dłużnikowi kolejnej szansy na spłatę zadłużenia.
Zawieszenie przedawnienia a spłata długów
Często mylona jest instytucja zawieszenia przedawnienia z przerwaniem jego biegu. Otóż zawieszenie to sytuacja, gdy z jakiegoś powodu na pewien czas zostaje wstrzymany (zawieszony) bieg przedawnienia. Nie prowadzi jednak do "resetu licznika".
| Przykłady zawieszenia przedawnienia | Okres zawieszenia |
| Umowa pomiędzy stronami | Okres wskazany w umowie |
| Siła wyższa (np. pandemia) | Przez czas jej trwania |
W okresie zawieszenia przedawnienia termin na dochodzenie roszczeń wierzyciela nie biegnie. Ponowny bieg przedawnienia rozpoczyna się po ustaniu przeszkody, która go zawiesiła.
Wpływ przedawnienia na historię kredytową
Często zadawane jest również pytanie, jak przedawnienie długów wpływa na historię kredytową i zdolność do zaciągania nowych zobowiązań finansowych.
Zgodnie z przepisami, informacje o długach, które uległy przedawnieniu, są usuwane z bazy danych Biura Informacji Kredytowej. Nie będą więc bezpośrednio wpływać na ocenę zdolności kredytowej.
Niemniej banki i instytucje finansowe mają prawo do szerszej analizy sytuacji potencjalnego kredytobiorcy i mogą brać pod uwagę również długi przedawnione przy badaniu historii kredytowej.
Podsumowanie
Przedawnienie długów to instytucja prawna, która po z góry określonym czasie pozbawia wierzyciela możliwości dochodzenia należności na drodze sądowej. Terminy przedawnienia są zróżnicowane - zazwyczaj wynoszą 3 lub 6 lat. Aby poprawnie określić, kiedy dług się przedawnia, trzeba zidentyfikować datę jego wymagalności.
Skutkiem przedawnienia jest utrata przez wierzyciela możliwości skutecznego dochodzenia roszczeń w sądzie. Dłużnik może więc uchylić się od spłaty długu. Należy jednak pamiętać, że samo zobowiązanie nie wygasa - dług nadal figuruje w rejestrach. Możliwa jest nadal polubowna windykacja.
W celu przerwania biegu przedawnienia i "zresetowania licznika" wierzyciel może podjąć kroki takie jak: uznanie długu, wszczęcie postępowania sądowego czy zabezpieczenie wierzytelności. Zawieszenie przedawnienia z kolei powoduje czasowe wstrzymanie jego biegu.
Długi przedawnione znikają z bazy BIK, ale banki mogą brać je pod uwagę przy badaniu zdolności kredytowej. Warto zatem podejmować działania, aby nie dopuścić do przedawnienia zobowiązań.
